سنگهای صفراوی

ديگر

نشانه هاي سنگ صفراوي مي توانند شامل موارد زير باشند:

۱ - نفخ شکم

۲ - عدم تحمل غذاهاي چرب ( به صورت عود کننده)

 ۳ - قولنج

۴ -  آروغ زدن

۵ - گاز

۶ - سوء هاضمه

افرادي که نشانه هاي بالا و نيز نشانه هايي که در زير آورده مي شوند را دارند بايد بایک پزشک متخصص

مشورت کنند:

۱ - لرز

۲ - تب کم درجه

۳ - زرد شدن رنگ پوست يا سفيدي چشم

۴ - مدفوع سفالي رنگ

بسياري افراد داراي سنگ صفراوي نشانه اي ندارند. به اين بيماران بي علامت گفته مي شود و اين سنگها، سنگهاي خاموش ناميده مي شوند. اين سنگها تداخلي با عملکرد کيسه صفرا، کبد يا لوزالمعده ندارند و نيازي به درمان ندارند.

تشخیص سنگهای کیسه صفراوی :

بسياري از سنگهاي صفراوي به خصوص سنگهاي خاموش تصادفي در حين انجام آزمايش براي يک  مشکل ديگر کشف مي شوند. اما زماني که ظن آن مي رود که عامل ايجاد نشانه ها، سنگ صفراوي  است پزشک احتمالاً سونو گرافي انجام مي دهد. سونوگرافي از امواج صوتي براي ايجاد تصوير اعضاء  استفاده مي کند. امواج صوتي از طريق يک وسيله دسته دار که تکنسين روي شکم مي خزاند به کيسه  صفرا مي رسند. امواج صوتي از کيسه صفرا، کبد و ساير ارگانها مانند رحم باردارباز مي گردند و پژواک  آنها پيامهاي الکتريکي ايجاد مي کند که مي توانند تصوير عضو را در يک نمايشگر ويدئويي ايجاد کنند. اگر  سنگ وجود داشته باشد، امواج صوتي با آن نيز برخورد کرده و باز مي گردند و محل آنان نشان داده  مي شود. سونوگرافي حساسترين و اختصاصي ترين آزمايش براي سنگهاي صفراوي است.

سایر آزمایشات :

سی تی اسکن  CT Scan : مي تواند سنگهاي صفراوي يا عوارض آنها را نشان دهد.

ام آر آي MRI : مي تواند مجاري صفراوي مسدود را نشان دهد.

کوله سنتي گرافي :براي تشخيص انقباض غير طبيعي کيسه صفرا يا انسداد استفاده مي شود. يک ماده راديو اکتيو به بيمار تزريق مي شودکه در کيسه صفرايي که بعداً تحريک به انقباض مي شود جذب مي گردد.

اي آر سي پي ERCP : بيمار يک آندوسکوپ را که لوله اي انعطاف پذير، دراز و چراغ دار است و به يک کامپيوتر و نمايشگر تلويزيوني متصل است فرو مي دهد. پزشک آندوسکوپ را به معده و سپس به درون  روده هدايت مي کند. سپس ماده رنگي خاصي را تزريق مي نمايد که به طور موقت مجاري دستگاه  صفراوي را رنگي مي نمايد. اي آر سي پي براي مشخص کردن محل و برداشتن سنگها از مجاري استفاده مي شود.

آزمايشات خوني Blood tests : آزمايشات خوني مي تونند براي مشاهده علائم عفونت، انسداد، پانکراتيت يا زردي استفاده شوند.

نشانه هاي سنگهاي صفراوي شبيه حمله قلبي ، آپانديسيت،  زخمها ، سندرم روده تحريک پذير ، فتق نافي ، پانکراتيت و هپاتيت هستند. بنابراين تشخيص صحيح بسيار اهميت دارد.

درمان:

1 - جراحي Surgery :

بيشترين راه درمان سنگهاي صفراوي علامت دار جراحي است. (سنگهاي صفراوي بدون علامت معمولاً  نيازي به درمان ندارند.) به اين نوع جراحي کوله سيستکتومي گفته مي شود.

بيشترين جراحي کوله سيستکتومي لاپاراسکوپي ناميده مي شود. در اين جراحي جراح چند برش کوچک بر روي شکم مي دهد و وسيله جراحي را داخل مي کند و يک دوربين ويدئويي بسيار کوچک درون شکم قرار داده مي شود که يک نماي بسته از اندامها و بافتها را به جراح مي دهد. جراح در حاليکه به نمايشگر نگاه مي کند از اين وسايل براي جدا کردن دقيق کيسه صفرا از کبد، مجاري و ساير ساختمانها استفاده مي کند. سپس مجراي کيسه اي بريده مي شوند و کيسه صفرا از طريق يکي از برشهاي کوچک بيرون آورده مي شود.

از آنجا که ماهيچه هاي شکمي در حين جراحي لاپاراسکوپي بريده نمي شوند، بيماران درد و عوارض کمتري نسبت به جراحي با استفاده از برش بزرگ از طريق شکم دارند. بهبودي معمولاً يک شبه در بيمارستان حاصل مي شود و با چند روز محدوديت کار و فعاليت در خانه ادامه مي يابد.اگر جراح مانعي را در حين روش لاپاراسکوپي مانند عفونت محل يا جاي زخم باقي مانده از  ساير جراحيها را بيابد ، گروه جراحي ممکن است تصميم به تغيير روش و تبديل آن به جراحي باز بگيرند. در برخي موارد اينگونه موانع پيش از جراحي شناسايي شده اند و جراحي باز برنامه ريزي مي شود. به اين نوع جراحي، جراحي باز گفته مي شود چرا که در آن جراح يک برش 12 الي 20 سانتي متري در شکم مي زند تا کيسه صفرا را بردارد. اين يک جراحي بزرگ محسوب مي شود و ممکن است نياز به 2 الي 7 روز بستري در بيمارستان و چند هفته استراحت در منزل براي بهبودي داشته باشد.  در حدود 5 درصد جراحي هاي کيسه صفرا نياز به جراحي باز مي باشد.

بيشترين عارضه جراحي کيسه صفرا آسيب به مجاري صفراوي است. يا مجراي صفراوي مشترک آسيب ديده ممکن است باعث نشت صفرا و عفونت بالقوه خطرناک و دردناکي بشود. آسيب بزرگ خطرناکتر است و نياز به جراحي اضافي دارد.

اگر سنگهاي صفراوي در مجاري صفراوي باشند، پزشک (معمولاً يک متخصص گوارش) ممکن  است ازاي آر سي پي ( ERCP) براي تعيين محل سنگها و برداشتن آنها پيش از جراحي يا در حين آن استفاده نمايد. در اي آر سي پي، بيمار يک آندوسکوپ را (که لوله اي انعطاف پذير، دراز و چراغ دار است و به يک کامپيوتر و نمايشگر تلويزيوني متصل است) فرو مي دهد. پزشک آندوسکوپ را به معده و سپس به درون روده هدايت مي کند. سپس ماده رنگي خاصي را تزريق مي نمايد که به طور موقت مجاري دستگاه صفراوي را رنگي مي نمايد. سپس مجراي صفراوي مبتلا تعيين محل مي شود و ازوسيله اي رواندوسکوپ براي قطع مجرا استفاده مي شود. سنگ در يک سبد کوچک گير انداخته شده و به وسيله آندوسکوپ بيرون آورده مي شود.

گاهي، در فردي که جراحي برداشت کيسه صفرا شده است، چند روز، چند هفته چند ماه يا حتي سالها پس از جراحي سنگي در مجاري صفراوي تشخيص داده مي شود. معمولاً اي آر سي پي دو مرحله اي براي برداشت اين سنگ موفق عمل مي کند.

2 -  غير جراحي Non-Surgical :

درمان غير جراحي در موقعيتهاي خاصي (مثلا زماني که بيمار مشکلي پزشکي خاصي که نياز به پيشگيري از جراحي داشته باشد) استفاده مي شود و فقط براي سنگهاي کلسترولي به کار مي رود. بعد از درمان غير جراحي معمولاً سنگها عود مي کنند.

3 - درمان خوراکي ( از بين برنده سنگ ) Oral treatment :

داروهايي از اسيدهاي صفراوي ساخته شده اند که براي از بين بردن سنگها استفاده مي شوند. داروي يورسوديول و چنوديول براي سنگهاي کلسترولي کوچک بهتر عمل مي کنند. ممکن است درمان ماهها تا سالها براي از بين بردن تمامي سنگها ضرورت پيدا کند. هر دو دارو باعث اسهال خفيف مي شوند و چنوديول مي تواند موقتاً سطح کلسترول خون و آنزيمهاي کبدي را افزايش دهد.

4 - درمان تماسي  (از بين برنده سنگ ) Contact treatment :

اين روش تجربي شامل تزريق مستقيم دارو به داخل کيسه صفرا براي از بين بردن سنگ است. داروي متيل تربوتيل اتر مي تواند برخي سنگها را در عرض يک تا 3 روز از بين ببرد اما اين دارو بايد بسيار به دقت  استفاده شود چرا که يک داروي بي هوشي دهنده قابل اشتعال است و مي تواند سمي باشد. اين روش در بيماران داراي سنگهاي کلسترولي علامت دار کلسيفيه نشده تجربه شده است.

نکات مهم :

 ۱ - سنگ صفرا زماني تشکيل مي گردد که مواد درون صفرا سخت مي شوند.

۲ - سنگهاي صفراوي در ميان افراد مسن تر، زنان بوميان آمريکا، آمريکاييان مکزيکي تبار و افراد دچار اضافه وزن بيشتر ديده مي شود.

۳ - حمله سنگ صفرا معمولاً پس از غذا خوردن روي مي دهد.

۴ - علائم مي تواند علائم ديگر بيماريها را مانند حمله قلبي تقليد کند بنابراين تشخيص بسيار اهميت

دارد.

۵ - سنگهاي صفراوي در صورتيکه در مجاري صفراوي گير بيفتند مي تواند مشکلات جدي ايجاد نمايد.

۶ - جراحي لاپاراسکوپي براي برداشت سنگ کيسه صفرا شايعترين روش است.

آيا انسان به کيسه صفراي خود نيازدارد ؟

خوشبختانه کيسه صفرا عضوي است که افراد مي توانند بدون آن زندگي کنند. از دست دادن آن حتي نيازي به تغيير دادن رژيم غذايي ندارد. وقتي که کيسه صفرا برداشته مي شود، صفرا از طريق مجاري کبدي به خارج از کبد و به درون مجراي صفراوي مشترک جريان مي يابد و به جاي ذخيره شدن در کيسه صفرا مستقيماً به داخل روده کوچک مي رود. به هر حال از آنجا که صفرا در کيسه صفرا ذخيره نمي شود به دفعاات بيشتري به درون روده کوچک جريان مي يابد و منجر به ايجاد اسهال در حدود 1 درصد افراد مي گردد.

منبع:

 www.medical-iran.blogfa.com